NLFR

Vakblad over installatietechniek, hvac, sanitair en elektriciteit
40 procent minder CO2 tegen 2030
De premie voor warmtepompen gaat van 1.500 naar 2.250 euro.

40 procent minder CO2 tegen 2030

Het heeft heel wat voeten in de aarde – en politieke discussies – gehad, maar begin november lag het er dan toch: het klimaatplan van de Vlaamse overheid. Een ambitieus plan voor de ene, een mager beestje voor de andere, maar vast staat dat er toch wel wat veranderingen op til zijn. Een overzicht.

Met het oog op de klimaattop in Glasgow moesten de partijen uit de Vlaamse regering het eens worden over de inspanningen die Vlaanderen in de komende decennia zou leveren. Het was duidelijk dat de ambities naar omhoog moesten. Uiteindelijk klokte de overheid af op een akkoord dat mikt op het terugdringen van de CO2-uitstoot met 40 procent (in plaats van de eerst voorziene 35 procent). Klimaat­organisaties toonden zich gematigd tevreden met de principes van het akkoord, maar niet met het streef­cijfer: Europa vraagt immers om de Belgische uitstoot met 47 procent te laten dalen, en dus blijft Vlaanderen ruim onder de lat die Europa gelegd heeft. Dat wil niet zeggen dat er niets gebeurt. Vanaf 2029 mogen geen diesel-, benzine- of hybridewagens meer ingeschreven worden, en dat is ongetwijfeld de meest in het oog springende maatregel. Het verbod geldt weliswaar niet op de tweedehandsmarkt en de timing kan bijgesteld worden indien er 2029 niet haalbaar zou blijken, bijvoorbeeld omdat er te weinig laadpalen beschikbaar zijn of de prijs van een elektrische wagen dan nog te hoog zou liggen.   

Verder mikt Vlaanderen in de toekomst resoluut op fossielvrij verwarmen. Eerder besliste het Vlaams Parlement al over een verbod op stookolieketels in nieuwbouw vanaf 2022. In het klimaatplan staat nu ook opgenomen dat verwarmen op gas in nieuwbouwprojecten vanaf 2026 verboden wordt. Drie jaar eerder, vanaf 2023, is enkel nog een hybride warmtepomp toegelaten, en dus geen zuivere gasinstallatie meer. Met deze maatregelen wil Vlaanderen de warmtepomp verder stimuleren, en daarom trekt ze ook de premie voor warmtepompen op, van 1.500 naar 2.250 euro. De overheid vraagt wel aan energieregulator VREG om de distributienettarieven voor eigenaars te verlagen, om de mismatch tussen de warmtepomp en zonnepanelen (sinds de afschaffing van de terugdraaiende teller) tegen te gaan.

Taxshift, de hete aardappel

Een ander probleem voor warmtepomp blijft in de feiten onopgelost: de (artificieel) hoge elektriciteitsprijs, die een grote doorbraak van warmtepompen nog steeds in de weg staat. Het akkoord maakt wel gewag over een ‘lastenverschuiving van elektriciteit naar gas om de aantrekkelijkheid van een warmte ­pomp in de hand te werken’, maar een akkoord over die taxshift is er voorlopig nog niet. Dat is dan ook de achilleshiel van dit plan, meent ook Ruben Baetens, adviseur energiebeleid bij 3E, in een opiniestuk in De Tijd: “De keuze voor een taxshift van fossiele brandstoffen naar elektriciteit wordt als voorwaarde opgenomen in andere maatregelen, maar staat niet expliciet als maatregel neergeschreven en werd ook niet uitgewerkt. Er is alleen sprake van ‘de afschaffing van indirecte subsidies op de aansluiting op het aardgasnet’ en ‘de invoering van een aardgasheffing bij niet-residentiële gebruikers ter financiering van een taxshift’. Die aardgasheffing moet de overheid 45 miljoen euro opbrengen. Dat is zo’n 5 procent van wat een echte taxshift moet zijn.”

Eigenaren van huizen met een EPC-label E of F moeten dat binnen de vijf jaar renoveren, zodat het minstens label D heeft.

Een ander speerpunt van het klimaatplan, is de renovatieplicht vanaf 2023: eigenaren van huizen met een EPC-label E of F moeten dat binnen de vijf jaar renoveren, zodat het minstens label D heeft. Die maatregel deed meteen de wenkbrauwen fronsen. ““We gaan heel slechte woningen iets minder slecht maken”, aldus Pieter De Groote van het Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV) aan De Morgen. Ruben Baetens deelt die mening. “Het einddoel is elke woning van een label A te voorzien tegen 2050. Een nieuw dak, het isoleren van gevels en het plaatsen van ramen zijn werken die typisch 30 tot 50 jaar dienen mee te gaan. Elke gevelrenovatie zou dus al aan de eisen van 2050 moeten voldoen.”

Mattheuseffect

En bovendien is een renovatie niet altijd eenvoudig te financieren, verplichting of niet. De maatregel versterkt het mattheuseffect, zegt Dirk Holemans van denktank Oikos in De Standaard: “Zij die al goed zitten, zullen de kans grijpen om zich verder te verbeteren en zo de energiefactuur beperken. Zij die al moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen, gaan een nog moeilijkere periode tegemoet.” Holemans pleit voor meer gerichte ingrepen op wijkniveau, in plaats van elk individu aan zijn lot over te laten. “Dan krijg je collectieve projecten die motiveren en bovendien een pak goedkoper zijn.”    

Techlink, de nationale beroepsfederatie voor technieken en installatiebedrijven, juicht toe dat de Vlaamse regering eindelijk beslissingen neemt op vlak van mobiliteit en verwarmingstechnologieën in gebouwen, maar heeft enkele bedenkingen bij het plan.

Director General Kris Van Dingenen betreurt wat hij ‘steekvlampolitiek’ noemt en ziet meer heil in een systematische aanpak: “Consumenten hebben inzake hun energiekeuzes niet de luxe om na te denken in hokjes. Bij het bouwen of grondig renoveren moeten ze een systeemkeuze maken die alle technieken omvat. In oktober 2021 duwde de regering ons met het verbod op stookolieketels richting het alternatief ‘gas’, een halve maand later denkt men ook aan een verbod op gasketels in nieuwbouw. Zal er volgende week opnieuw een volgende gedeeltelijke beslissing genomen worden?”

Techlink stelt zich ook vragen bij de haalbaarheid van een volledige elektrificatie, en vraagt dat de overheid inspanningen doet om het recordaantal openstaande vacatures in de installatiesector in te vullen. 

“De Vlaamse regering dient op te letten voor te snelle, spectaculaire beslissingen die niet altijd even effectief zijn, en bovendien niet overlegd zijn met de betreffende sectoren. Transities (groene en digitale) vragen inzet van mensen, middelen en investeringen”, aldus nog Techlink. “We hebben liever een beleid dat aanmoedigt richting ‘juiste keuzes’ – zoals duurzame verwarming met warmtepomp zonder te vervallen in subsidiekoterij, zonder dat er een totaalplaatje is – dan te verbieden. Een taxshift naar CO2-uitstoot haalt het draagvlak van de bevolking niet onderuit. Verbodsbepalingen zonder de nodige overgangsmaatregelen wel.”

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Wij gebruiken cookies. Daarmee analyseren we het gebruik van de website en verbeteren we het gebruiksgemak.

Details