De technologie moet ten dienste staan van de gebruiker en niet omgekeerd

Via gerichte onderzoeks- en disseminatieprojecten wil Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) ingrijpende innovatie in het bouwberoep teweegbrengen. Met de bedrijvencluster ‘Smart Buildings In Use’ richt het WTCB zich al sinds 2018 op ‘smart buildings’, een onderwerp dat steeds meer aan belang wint. 

‘Smart building’ is een term met vele mogelijke definities, maar heel vaak komt het idee neer op het verzamelen en analyseren van data om op basis daarvan het energieverbruik te verminderen, beheer en onderhoud van het gebouw te optimaliseren en aspecten als beleving, welzijn, comfort voor de gebruikers te verbeteren. De bedrijvencluster Smart Buildings In Use heeft als doel om daaraan bij te dragen, vertelt Ruben Delvaeye, projectleider bij WTCB: “In onze ambitie staat één centrale vraag bovenaan: wat wil je bereiken voor de verschillende gebruikers? Daarbij kijken we zowel naar de gebouwbeheerder en facility manager als naar de mensen die dagdagelijks in het gebouw vertoeven.”   

“We stellen vast dat er in de bouwsector heel wat vragen leven over het beheer en onderhoud van gebouwen. Belgen zijn van nature risicoavers, zeker als het om investeringen gaat. Er is sprake van onwetendheid over smart buildings: wat betekent het en wat levert het op?”, vervolgt Delvaeye. “Een antwoord formuleren op die vragen is niet eenvoudig. Met de cluster willen we duidelijkheid creëren, de meerwaarde goed uitleggen en zo de drempels naar smart buildings verlagen.”

De opbrengst van een slim gebouw becijferen, is echter niet altijd eenvoudig. Delvaeye: “Energieverbruik is natuurlijk goed te becijferen, maar wat met pakweg welzijn, comfort en beleving? Toch zien we dat steeds meer bedrijven hierin willen investeren, omdat ze inzien dat het een positieve impact heeft op ziekteverzuim en productiviteit. Sinds de coronacrisis zien we een blijvende trend in de richting van thuiswerk. Hierdoor is de benodigde bedrijfsruimte kleiner, maar in de vierkante meters die overblijven wordt er wel gerichter geïnvesteerd, in functie van de mensen die er werken. Opnieuw staat de gebruiker centraal.”

Met de cluster brengt het WTCB experts van uiteenlopende bedrijven bij mekaar, om hen ideeën te laten uitwisselen en samen innovatie te creëren. Tijdens verschillende studiedagen krijgen betrokkenen de kans om hun expertise te vergroten en geïnspireerd te worden door interessante onderzoeksprojecten. Daarnaast mondt Smart Buildings In Use ook uit in een aantal nuttige documenten. “Zo hebben we samen met de clusterbedrijven onze visie rond de interoperabiliteit tussen verschillende systemen neer­geschreven in een neutraal document, met aandacht voor alle pro’s en contra’s van de verschillende mogelijkheden. Interoperabiliteit is een belangrijk gegeven binnen smart buildings. We kijken daarom naar de vragen die een gebouwbeheerder of eigenaar zich moet stellen wanneer hij interactie tussen verschillende technologieën wil bewerkstelligen.”

Niet elk gebouw heeft nood aan ingenieuze, state-of-the-art technologie. “Een gebouw slimmer maken kan op verschillende niveaus. Soms volstaat het om verschillende sensoren te installeren, zonder dat de verschillende technologieën noodzakelijkerwijze aan elkaar gekoppeld zijn. De belangrijkste analyse die op voorhand dient te gebeuren, is wat voor de gebruiker de belangrijkste doelen zijn. Pas daarna kan je beslissen hoe gebouwtechnologie daartoe kan bijdragen. De technologie moet ten dienste staan van de gebruiker en niet omgekeerd”, zegt Delvaeye. “Data zijn het nieuwe goud, maar die data betekenen niets als je er niet de juiste conclusies en acties aan verbindt.”

De cluster Smart Buildings In Use in zijn huidige vorm loopt nog tot februari 2022, maar dat betekent niet het einde van het werk dat WTCB op deze thematiek verricht. “We hopen dat we aan het einde van de rit kunnen vaststellen dat de gehele sector rijper is geworden en sneller de nodige stappen kan zetten om ons gebouwenpark slimmer te maken. We zullen in elk geval bedrijven blijven samenbrengen om te innoveren en gebouwen slimmer te maken, in functie van hun gebruikers”, besluit Delvaeye.  

In het kader van de cluster ‘Smart Buildings in Use’ documenteert het WTCB enkele goede praktijkvoorbeelden en geleerde lessen over ‘smart buildings’, om bouwprofessionelen te informeren over de mogelijkheden ervan. Deze casestudy’s gaan in op de technologische oplossingen, de wijze waarop deze een meerwaarde kunnen creëren en de vragen die de aannemer zich kan of moet stellen met betrekking tot smart buildings. Een overzicht van de case study’s vind je op de website www.smartbuildingsinuse.be/case-study/ .