Duurzaamheid centraal in Het Predikheren dankzij gaswarmtepompen

Lokale overheden spelen een belangrijke rol in het Belgische milieu- en klimaatbeleid. Meer dan 400 steden en gemeenten ondertekenden reeds het burgemeestersconvenant en engageerden zich zo om de CO2-uitstoot fors te verminderen. Ook de stad Mechelen deed dat en stelde een klimaatplan 2030 op om de doelstellingen te halen. De nieuwe bibliotheek Het Predikheren, die onderdak kreeg in een gerenoveerd kloostercomplex, is een voorbeeld van hoe de stad haar patrimonium energiezuiniger maakt.

Na meer dan veertig jaar leegstand kreeg het Mechelse Predikherenklooster een herbestemming tot stadsbibliotheek. Het gebouw herbergt daarnaast ook een restaurant, vergaderzalen en leslokalen. Ook de aanpalende kerk werd gerestaureerd en zal dienstdoen als ruimte voor cul­turele activiteiten. De reusachtige zolder met imposante dakconstructie uit houten balken vormt het meest indrukwekkende gedeelte van de nieuwe culturele hotspot.

Voor de verwarming van het gebouw viel de keuze op een combinatie van geothermie en gaswarmtepompen.

Bij de renovatie ging extra aandacht uit naar energiezuinigheid en duurzaamheid. Marina De Bie, schepen van Klimaat en Milieu, Energie en Duurzaamheid in de stad Mechelen licht toe. “Ons ­klimaat gaat veranderen, en we moeten kijken hoe we de volgende jaren onze stad voorbereiden op die klimaatverandering. Het is de rode draad geworden doorheen heel onze organisatie. Al onze projecten moeten afgetoetst worden op: ‘Is er hernieuwbare energie?’, ‘Zijn we duurzaam bezig?’, ‘Op welke manier dragen we bij aan het reduceren van de ecologische voetafdruk?’.”

“Het is natuurlijk niet eenvoudig om met een monument als het Predikherenklooster aan de slag te gaan”, vervolgt De Bie. “Toch hebben we gezegd: ‘We gaan hier echt inzetten op isoleren waar het kan, op nieuwe technieken die er echt voor zorgen dat we waar mogelijk hernieuwbare energie kunnen inzetten. Dat vergde een hogere investering, maar omdat we op deze manier minder energie nodig hebben besparen we jaarlijks op onze energiefactuur.”

Na meer dan veertig jaar leegstand kreeg het Mechelse Predikherenklooster een herbestemming tot stadsbibliotheek.

Gaswarmtepompen

Voor de verwarming van het gebouw viel de keuze op een combinatie van geothermie en gaswarmte­pompen. Jef Schelkens (Climaways): “Hier zijn drie geothermische gasabsorptiewarmtepompen geplaatst, van het type Robur PRO GAHP WS. De gaswarmtepompen worden hier gebruikt voor enerzijds de verwarming van de vloerverwarming, maar ook voor de iets hogere temperaturen, door middel van de luchtgroepen via het ventilatie­systeem. Een eigenschap van een gaswarmtepomp is dat je ook eenvoudig de hogere watertemperaturen kan bereiken. Bovendien draaien de toestellen op gas, een primaire energiebron die economisch zeer voordelig is voor dit soort gebouwen.”

Het combineren hernieuwbare energiebronnen met efficiënte technieken als een gaswarmtepomp biedt een groot potentieel voor het renoveren van gebouwen. Dat vindt ook Kris De Wit (gas.be): “De energievraag en in het bijzonder de warmtevraag van bestaande publieke gebouwen is nog erg groot. Als eigenaar heb je dan de keuze tussen twee valabele, betaalbare opties, die je ­idealiter combineert. Dat is enerzijds het reduceren van die warmtevraag, door in te zetten op bijkomende isolatie, en anderzijds: het vervangen van een bestaande inefficiënte warmtegenerator door een nieuw, efficiënt warmtetoestel.” De Wit wijst er op dat aardgas bovendien 25 procent minder CO2 uitstoot dan stookolie. “Daarenboven zal gas de komende jaren ook nog sterk vergroend worden als energiebron, door in te gaan zetten op biomethaan en waterstof.”

De nieuwe technieken pasten niet alleen in de duurzaamheidsvisie van de stad, maar ook in het architecturale concept.

Positieve resultaten

Bij de renovatie van Het Predikheren pasten de nieuwe technieken niet alleen in de duurzaamheidsvisie van de stad, maar ook in het architecturale concept. Het gebouw is sinds de zomer van 2019 in gebruik en de eerste resultaten zijn positief.

Willem Vermost, Consulent Dienstverlening bij Het Predikheren: “Het is momenteel nog iets te vroeg om het echt te kunnen evalueren: we hebben eigenlijk anderhalf à twee jaar nodig om een duidelijke, goede evaluatie te kunnen maken. Wat we wel nu al weten: het grote voordeel van het gaspompensysteem is dat we niet enkel kunnen verwarmen, maar ook passief kunnen koelen. Dat merken we in het gebruik ervan.”