Energietransitie op Belgische markt verschilt sterk van Nederlandse situatie

De geometrische afstand tussen Nederland en België is klein, maar het verschil tussen de beide installatiemarkten is aanzienlijk. In Nederland is gasloos bouwen en renoveren al een begrip, de gemiddelde Belg loopt niet warm voor all-electric. Dat komt vooral door de wijze waarop de energiemarkt in België functioneert en door de historische ‘installbase’ bij de zuiderburen.  

Je ziet drie grote verschillen tussen de Belgische en Nederlandse installatiemarkt. De eerste oorzaak zit hem in de beperkte penetratie van het gasnetwerk. Een groot deel van ons land heeft geen wijdvertakt gasnetwerk. Veel huishoudens verwarmen er nog steeds met stookolie of biomassa.

Daarnaast telt België meer particuliere woningeigenaren. Meer dan 85% van alle woningen in ons land is eigendom van de bewoner. In Nederland is de verhuursector omvangrijker. Hierdoor kan je in Nederland makkelijker verduurzamingsconcepten aanbieden dan wanneer je steeds elke particulier apart moet verleiden.

Het derde onderscheid zit hem in het gemiddelde verwarmingsvermogen van de Belgische woning. Woningen in België zijn aanzienlijk groter dan de Nederlandse woningen. Hierdoor ligt de capaciteit van de verwarmingsbron er hoger. Met een (kleine) warmtepomp garandeer je in veel Belgische woningen niet het comfort dat mensen verwachten.

De elektriciteitsprijs in ons land is de hoogste of een na hoogste in de EU. Tegelijk is de gasprijs in België ongeveer de helft in vergelijking tot die in Nederland. Bij een bewoner met een gas- of stookolie gestookte installatie is er geen financiële reden om naar all-electric over te stappen. Bij een overstap kunnen we eigenlijk geen berekening maken met een terugverdientijd die mensen nog enigszins redelijk vinden.

Toch zijn er vanuit België ook positieve berichten. In de nieuwbouw is de regelgeving dermate streng en de verduurzaming zodanig vormgegeven, dat je bijna niet meer met een installatie op fossiele brandstoffen uit de voeten kunt. Tegelijk moeten we dat relativeren, omdat misschien maar 15% van de markt uit nieuwbouw bestaat.

De grote bulk (85%) gaat om renovatie en vervanging. In die markt is het vooral zoeken naar een aanvaardbare en pragmatische, technische oplossing. De vraag is hoe je gezinnen en organisaties naar een betere technologie helpt, waarbij ook hun energierekening verlaagt. Iemand die nu een oude stookolieketel heeft, is het beste geholpen met een hoogrenderende en condenserende, nieuwe cv-installatie op stookolie. Zijn energiekosten én CO2-uitstoot dalen direct. Mensen met een gasketel kunnen kiezen voor een hybride cv-installatie. En natuurlijk zijn er nog zonneboilers, staande ketels en wandketels en warmtepompen.

Af en toe zijn er in ons land subsidieregelingen die ons helpen om bepaalde concepten aantrekkelijker aan te bieden. Maar meestal werken subsidies marktverstorend. De enige manier om verduurzaming en de energietransitie in België structureel van de grond te krijgen, is een ‘taxshift’. De politiek zal moedige stappen moeten zetten om het verschil in gas- en elektriciteitsprijs te verkleinen. Er zijn echter diverse, energiepolitieke argumenten in ons land die het doorbreken van deze patstelling zeer lastig maken. 

Tot die tijd is het een kwestie van hoogrenderende, energie-efficiënte en uitstootreducerende technologieën te gebruiken, ongeachte de energievorm, die helpen om de energie en kosten te besparen.