Inhaalbeweging nodig op de renovatiemarkt voor geslaagde energietransitie

Einde maart organiseerde de Vlaamse Confederatie Bouw het 11de Energiecongres. De talloze presentaties en workshops stonden in het teken van de energietransitie: hoe maken we het gebouwenpark energie-efficiënt en hoe waarborgen we de energievoorziening?

Conferenties en lezingen over de energietransitie nopen anno 2019 steevast tot een vergelijking met de betogende jongeren. Ook Marc Dillen, directeur-generaal van de VCB, verwees ernaar: “Het klimaatprobleem zal worden opgelost door aannemers en ingenieurs. Tegen de betogende klimaatjongeren zeg ik: ‘word ingenieur bouwkunde’. Alleen zo zal het probleem opgelost kunnen worden.”

Jef Lembrechts, voorzitter van de Vlaamse Confederatie Bouw, gaf aan dat het aanpakken de VCB nu al veel inspanningen doet. “Op sommige vlakken doen we zelfs beter dan vooropgesteld. Toen we 11 jaar geleden ons eerste Energiecongres organiseerden, voldeed slechts 2% van de nieuwbouwwoningen aan de BEN-norm. Intussen behaalt de helft van alle nieuwe woningen een E-peil onder de 30.”

Minister Lydia Peeters: ‘We moeten niet alleen overschakelen van fossiele naar hernieuwbare energiebronnen, maar ook inzake systemen is er een switch nodig.’

3 miljoen grondige renovaties

Toch beseft de VCB dat de kaarten ietwat anders liggen op de renovatiemarkt. Lembrechts: “Om tegen 2050 een maximaal jaarlijks verbruik van 100 kW/m² te realiseren, moeten we een ritme van 2,7% grondige renovaties per jaar aanhouden. Maar nu zitten we nog maar aan 0,6%. Hier ligt dus nog heel wat werk op de plank.” Marc Dillen vult aan. “We moeten nog zeker 3 miljoen grondige renovaties uitvoeren, maar op dit moment neemt het aantal woningrenovaties zelfs af. We zitten nu aan zo’n 16.000 vergunningen per jaar, en dat moeten er 70.000 zijn om tegen 2050 alle woningen energiezuinig te maken.”

Het aantal individuele energiepremies is in 2018 gedaald. Dat hoeft niet meteen slecht nieuws te betekenen, zegt Luc Peeters, administrateur-generaal van het Vlaams Energieagentschap. “Het zijn vooral premies voor dak-en glasisolatie die een dalende trend vertonen. Maar we zijn al in 2007 gestart met een renovatie-programma voor dak en ramen: intussen schieten er steeds minder woningen over zonder dakisolatie of met alleen maar enkel glas.” Peeters ziet bovendien ook hoopvolle signalen. “We zien dat er een stijging is inzake buitenmuurisolatie, al blijven het lage absolute aantallen. Ook de totaalrenovatiebonus komt stilaan op gang, en er is een groei van EPB-aangiftes voor sloop en nieuwbouw. We moeten zeker nog een tandje bijsteken en het gaat niet helemaal zoals gehoopt, maar absolute doemscenario’s kunnen we toch tegenspreken.”

Jef Lembrechts, voorzitter VCB: ‘Toen we 11 jaar geleden ons eerste Energiecongres organiseerden, voldeed slechts 2% van de nieuwbouwwoningen aan de BEN-norm. Intussen behaalt de helft van alle nieuwe woningen een E-peil onder de 30.’

LEC

Vlaams minister van Energie Lydia Peeters (Open VLD) pleit voor een brede definitie van het woord ‘energietransitie’. “We moeten niet alleen overschakelen van fossiele naar hernieuwbare energiebronnen, maar ook inzake systemen is er een switch nodig: in plaats van grote centrales die non-stop draaien, is er nood aan talrijke kleine, decentrale productie-eenheden.” Daarom wil Vlaanderen meer inzetten op zogenaamde LECs: Local Energy Communities.

“Een LEC is hét energiesysteem van de toekomst”, zegt Ronny Belmans, CEO van EnergyVille. “De tijd van grote dinosaurussen die via een distributienet elektriciteit tot bij de mensen thuis brengt, is voorbij. Vroeger stuurde de vraag de opwekking, nu stuurt de opwekking de vraag.” Zo kan een school met zonnepanelen op het dak tijdens de rustige zomermaanden ook de omliggende woningen van elektriciteit voorzien. Belmans verwacht dat de energiemarkt nog meer grote veranderingen zal ondergaan: “Ik voorspel het einde van de kWh als eenheid op de energiefactuur. In plaats daarvan gaan we naar ‘energie als een dienst’: een soort contract dat verzekert dat u thuis aangenaam kunt leven, zonder dat er een teller bij te pas komt.”