PV-installaties maken hun comeback

De verkoop van zonnepanelen zit in 2022 in de lift. De sector geeft aan dat het aantal installaties per maand minstens verdubbeld is. En daar hebben de stijgende energieprijzen natuurlijk alles mee te maken.

Nu de energieprijzen de pan uit swingen, is het voornemen om onafhankelijk te zijn in onze energie­bevoorrading aantrekkelijker dan ook. En dus zijn ook PV-installaties opnieuw in zwang. “De orderboekjes van installatie­bedrijven van zonne­panelen zijn inderdaad opnieuw goed gevuld, hou rekening met wacht­tijden van zo’n drie maanden of zelfs meer”, erkent Dirk Van Evercooren, Algemeen Directeur bij Organisatie Duurzame Energie Vlaanderen (ODE). “De redenen om massaal op hernieuwbare energie over te schakelen kennen we al langer dan vandaag. Het is jammer dat we een oorlog hebben om ons daaraan te herinneren. Het is natuurlijk jammer dat er een verschrikkelijke gebeurtenis als de oorlog in Oekraïne nodig is om ons daaraan te herinneren. Er zijn niet alleen argumenten op lange termijn – denk maar aan het klimaat – ook op korte termijn biedt hernieuw­bare energie mogelijkheden. De maatregel van de federale overheid om de btw op zonnepanelen naar 6 procent te brengen, speelt natuurlijk ook een grote rol in de toegenomen vraag.”

Een belangrijke kanttekening bij de vernieuwde populariteit van zonnepanelen, is dat de mensen die het meeste baat zouden hebben bij zonnepanelen op hun dak – zij die het nu moeilijk hebben om hun energiefactuur aan het einde van de maand te betalen – niet altijd in staat zijn om de investeringskost op te hoesten. Van Evercooren: “Vooral in huurwoningen is dat een probleem, want de verhuurder heeft er geen belang bij om te investeren in maatregelen die alleen het comfort en de afrekening van de huurder ten goede komen. De overheid doet wel inspanningen om dat probleem tegen te gaan, bijvoorbeeld via subsidies, maar er zijn duidelijk meer incentives nodig.”

De sterren staan gunstig voor zonnepanelen, en dat is een heel ander beeld dan een jaar geleden. Toen het principe van de terugdraaiende teller na een arrest van het Grondwettelijk Hof in februari 2021 definitief op de schop ging, de leken zonnepanelen even in het verdomhoekje te zitten. “Dat maakt duidelijk welke rol de tijdsgeest speelt. Emoties halen het nog al te vaak op de feiten. 

Zonnepanelen waren in 2021 ook al een nuttige investering, veel rendabeler dan geld op je spaarboekje te laten staan bijvoorbeeld. Maar het vertrouwen van de mensen was weg. Intussen zien we dat de sector zich langzaamaan herstelt”, zegt Van Evercooren. “Het is overigens niet de eerste keer dat we zo’n golfbewegingen in de PV-markt meemaken. Ook na het afschaffen van de groenestroomcertificaten en het invoeren van het prosumententarief regende het doem­berichten. Toch trekt de markt zich telkens opnieuw weer in gang, omdat de funda­mentals van PV-techno­logie goed zijn. Het lastige daaraan is dat het voor de sector bijzonder moeilijk is om gekwalificeerd personeel te vinden, en vooral: te houden.”

Na het arrest van het Grondwettelijk Hof was een andere conclusie dat mensen die zowel zonnepanelen als een warmtepomp hebben, dubbel pech hebben. Die warmtepompen draaien immers vooral in de wintermaanden, terwijl de panelen vooral in de zomer elektriciteit opwekken. Toch blijft de combinatie zinvol, meent Van Evercooren: “Op voorwaarde dat de gebruiker goede keuzes maakt op vlak van dimensionering en oriëntering. Vroeger koos men vaak voor een zuidgerichte opstelling, terwijl oost-west in de huidige context interessanter is. Ook een slimme sturing kan helpen om het rendement te verhogen.”

“Elk extra paneel zal nu al extra zelfverbruik opleveren en dat zal in de toekomst stijgen. Het is dus geen slecht idee om je dak vol te leggen. De vergoedingen voor injectie zijn op dit moment interessant. Hoe meer panelen, hoe lager de prijs per kWp, omdat de vaste kosten meer gespreid kunnen worden – elk extra paneel heeft dus lagere prijs per Wp”, geeft Van Evercooren nog mee.

Wachten tot batterijen gemeengoed worden, is volgens ODE dan ook niet nodig. “Wie een nieuwe, correct gedimensioneerde installatie plaatst, heeft eigenlijk geen batterij nodig. Het is zinvoller om te kijken naar de inte­gratie van je PV-installatie met een warmte­pomp en vooral een warmtepomp­boiler of een elek­trische wagen. Als je zo’n elektrisch voer­tuig één keer per week volledig kan volladen met zonne­stroom, ligt je eigen verbruik al dermate hoog dat een batterij niet meer nodig is”, besluit Van Evercooren.  

De hernieuwbare energiesector in Vlaanderen staat klaar met een enorm potentieel aan projecten in wind- en zonne-energie, warmtenetten en warmtepompen. 1 GW bij­komende onshore wind en jaarlijks 1 GWp bijkomende zonnepanelen zijn mogelijk. Tegen 2030 200.000 extra warmtepompen ook. Het is nú het moment om in te zetten op energie-efficiëntie en op hernieuwbare energie. Het volledige persbericht van ODE lees je hieronder.

De huidige energiecrisis en de situatie in Oekraïne benadrukken de nood aan drastische korte termijnactie. Het potentieel is er, en het is enorm.   

Zowel de federale als de Vlaamse regering komen met energieplannen. Op zich posi­tieve signalen, maar het moet duidelijk sneller. Ruim 1 GW aan bijkomende onshore windturbines kan door daad­krachtige beslissingen relatief snel ontwikkeld worden in Vlaanderen. En we hebben al bewezen dat we 1 GWp aan zonnepanelen per jaar kunnen installeren.  

De hernieuwbare energiesector staat klaar met heel wat nieuwe investerings­projecten. We hebben de kennis, de technologie en de capaciteit om snel nieuwe projecten te realiseren en de duur­zame energie­transitie sterk te versnellen. Het gaat om onshore wind, zonne-energie, maar ook energie­opslag (zowel thermisch als elektrisch), vraag­flexibiliteit, elektrisch laden, duurzame bio­massa, warmte­pompen, warmte­netten, aqua- en riothermie, agrivoltaïcs, building-integrated-PV, een heldere en stimulerende renovatiestrategie,…

Onze warmtevraag wordt nog steeds overwegend fossiel ingevuld. Ook hier is de oplossing voor­handen: het potentieel van warmtenetten en warmte­pompen voor het verduurzamen van onze warmte- én koudebehoeften is enorm. De warmte-inspiratie­­kaart van VVSG zal lokale besturen helpen keuze maken in welke gebieden warmte­netten aangewezen zijn. Warmte­pompen kunnen in die gebieden waar een warmte­net niet mogelijk is, de rest van de warmte­vraag op een duurzame manier invullen. Warmte­pompen zullen overigens (o.a. via aqua- en riothermie) steeds meer ingezet worden als voeding van warmtenetten en andere collectieve systemen.

Dat de sector klaar is om een versnelling hoger te schakelen, blijkt uit de volgende cijfers:

Onshore wind: Als de federale regering de onnodige beperkingen inzake defensie- en burgerluchtvaartrichtlijnen kan opheffen, kan zo’n bijkomende 800 MW aan onshore wind ontwikkeld worden. In Vlaanderen zit zo’n 240 MW aan onshore windvergunningen in een procedure voor de Raad voor Vergunnings­betwistingen. Het snel afhandelen van deze beroepsprocedures is wenselijk. De Vlaamse regering doet zeker inspanningen hiervoor. Sowieso beschikt de windsector over de nodige vergunningen om dit en volgend jaar minstens resp. 185 MW en 150 MW aan bijkomende turbines bij te plaatsen.

Zon: met een stabiel en vertrouwenwekkend investerings­klimaat en een voorspelbaar call systeem, kan de lat zeker nog hoger gelegd wor­den dan de voor de Vlaamse Regering voorop­gestelde 450 MW/jaar. We hebben in 2020 bewezen dat we een jaarlijks groei­ritme van 1 GWp aan bijkomende zonnepanelen aan­kunnen.

Warmtenetten: het potentieel van warmte­netten voor het verduur­zamen van onze warmte- en koude­behoeften is enorm. Het berekende poten­tieel voor warmtenetten in Vlaanderen varieert tussen 13 en 52 procent (met de huidige hogere brandstof­prijzen wordt dat gemiddeld zo’n 38%) van de (gereduceerde) warmte­vraag in 2050. Hier­bij is het potentieel van nieuwe warmte­bronnen (bv. KWO/BEO, aquathermie, riothermie) buiten rest­warmte zelfs nog niet inbegrepen, dus het potentieel­cijfer is nog aan de voor­zichtige kant ingeschat.

Warmtepompen: De renovatie markt stijgt jaar na jaar en wordt de grote markt voor de warmtepompen.  Om die groei te bestendigen is het belangrijk om alle warmtepomp types op dezelfde manier te ondersteunen. Gelet op de huidige groeicijfers, kunnen we tegen 2030 ruim 200.000 warmtepompen extra tegemoetzien.

De overheden moeten deze projecten en investeringen versnellen en faciliteren met een gunstig, stabiel, voorspel­baar, vertrouwen­wekkend en duidelijk investeringsklimaat, snellere, kortere beroeps­­procedures en positieve communicatie op basis van een lange termijnvisie (als het over energie gaat is 10 jaar niet echt een lange termijn­strategie), die een duidelijk pad uittekent naar een volledig fossielvrije samenleving in 2050.

Specifiek voor warmtenetten ligt een heel grote rol bij de overheid (lokaal en regionaal) om deze projecten te trekken. Ook infrastructuurprojecten zoals Ventilus zijn broodnodig voor de energie­transitie. Daarnaast hebben de gezinnen en bedrijven in Vlaanderen nood aan proces­begeleiding en ontzorging voor het aanpakken van de enorme renovatie uitdaging.

Directeur Organisatie Duurzame Energie Dirk Van Evercooren: “De erkenning van de vele voor­delen die hernieuwbare energie ons onmiddellijk zal brengen, zoals onafhankelijk­heid van geïmpor­teerde fossiele energie, gezondheid (minder uit­stoot), welzijn (minder lawaai van vervoer), economische opportuniteiten: tewerk­stelling en investeringen, is belangrijk. Investeren in hernieuw­bare energie is een maat­schappelijk project, geen kost.”

Het is nu vooral niet het moment om het investerings­vertrouwen te schaden door in te breken op bestaande engagementen van de over­heid, of om te beknibbelen op subsidies. Terug­komen op aangegane engagementen uit het verleden is zeker niet aan de orde.

Het is wel het moment om in te zetten op het opleiden van de nodige technisch gekwalificeerde profielen die we nodig hebben om de energie­transitie op het terrein te realiseren. De huidige hoge prijzen voor fossiele energie hebben de foute ver­houdingen tussen de kost van duurzaam en fossiel energie­gebruik enigszins recht­getrokken, maar er blijft nood aan een structu­rele ingreep om de elektriciteits­factuur te ontlasten en omgekeerd de milieu- en andere maatschappelijke kosten correct in de prijs van de fossiele energiebronnen door te rekenen.   

‘We hebben de kennis, de technologie en de capaciteit om snel nieuwe projecten te realiseren en de duurzame energietransitie sterk te versnellen’

‘Hou rekening met wachttijden van zo’n drie maanden of zelfs meer.’

Voor ODE blijft de combinatie tussen warmtepompen en PV-installaties zinvol.

‘Ruim 1 GW aan bijkomende onshore windturbines kan door daadkrachtige beslissingen relatief snel ontwikkeld worden in Vlaanderen. En we hebben al bewezen dat we 1 GWp aan zonnepanelen per jaar kunnen installeren.’

‘Als je een elektrisch voertuig één keer per week volledig kan volladen met zonnestroom, ligt je eigen verbruik al dermate hoog dat een batterij niet meer nodig is.’

‘De redenen om massaal op hernieuwbare energie over te schakelen kennen we al langer dan vandaag. Het is jammer dat we een oorlog hebben om ons daaraan te herinneren.’

‘Het is wel het moment om in te zetten op het opleiden van de nodige technisch gekwalificeerde profielen die we nodig hebben om de energietransitie op het terrein te realiseren.’