Slimme verlichting essentieel voor smart buildings

We zijn allemaal overtuigd van het nut van perfecte verlichting. Betere concentratie op het werk, een beter  algemeen welzijn, … Praten we we over slimme verlichting, dan gaat het vaak over de mogelijke energiebesparingen die in het verschiet liggen. Maar slimme en geconnecteerde verlichting doet meer dan dat. Het vormt de basis van een groot netwerk dat data verzamelt. Verlichting is immers overal. Aan die verzamelde data koppelen we veel handelingen die van een gebouw een slim gebouw maken.

Slimme verlichting is een brede term die een heel scala aan toepassingsgebieden en bijbehorende oplossingen omvat. Denk maar aan alle plaatsen waar er licht brandt. Overal is wel een verlichtingspunt geïnstalleerd en overal kan een vorm van intelligente verlichting zijn nut bewijzen. Want slimme verlichting bestaat in oneindig veel vormen. Dit betekent dat steeds moet worden nagedacht welke vorm nuttig is voor welke toepassing. Dat het zijn nut heeft, daar is iedereen van overtuigd. Zeker als deze overtuiging gestaafd wordt door berekeningen van erkende instanties.

Een voorbeeld: vorig jaar berekende Agoria Vlaanderen dat als steden en gemeenten zouden overschakelen op slimme ledverlichting langs de wegen, hen dat op termijn 680 miljoen euro zou kunnen opleveren. Deze hoeft dan zelfs niet geconnecteerd te zijn. Een vast dimschema volstaat voor een besparing tot 50 procent. “Kiezen we voor echt flexibel aanstuurbare geconnecteerde verlichtingsarmaturen, dan kan de energiebesparing oplopen tot 60 procent”, rekent Agoria verder uit. Vlaamse steden zetten vandaag meer en meer in op slimme technologische toepassingen om hun uitdagingen rond mobiliteit, veiligheid, milieu en gezondheid (geluid en lucht), connectiviteit en zo meer aan te pakken. Een slimme lichtinfrastructuur is de basis voor de slimme stad van de toekomst, net zoals een slimme verlichting de basis vormt voor een slim gebouw.

Wat is slim?

Slim is een subjectief begrip. Sommige mensen vinden het gebruik van aanwezigheids- en bewegingsdetectie om de lichten aan en uit te schakelen al ‘slim’. Bij anderen ligt de lat hoger en wordt pas over slim gesproken wanneer een heel netwerk aan armaturen met ingebouwde sensoren wordt geïnstalleerd én er met de verzamelde data een hele reeks aan processen wordt opgebouwd. Het spreekt voor zich dat beide hierboven genoemde voorbeelden hun bestaansredenen hebben. Denk maar aan de verlichting in de toiletten of gangen van een groot kantoorgebouw. Daar is geen state-of-the-artsysteem nodig om de verlichting op een slimme manier te sturen. De verzamelde data zijn wel nuttig om bijvoorbeeld onderhoudsteams te sturen (of niet te sturen) naar vergaderruimtes of zelfs hele verdiepingen in een kantoorgebouw. Merk je door de verzamelde data dat een vergaderruimte een hele dag niet is gebruikt, dan kan je op basis van die gegevens aan de onderhoudsploeg melden dat ze daar niet naartoe moeten gaan.

Door verschillende slimme verlichtingsarmaturen te laten samenwerken creëer je een geconnecteerd netwerk met een groot potentieel aan toepassingen en oplossingen.

Enkele mogelijke processen

Je kan het bijna zo gek niet bedenken of er bestaat een sensor of toestelletje om iets te meten. Een sensor integreren in een verlichtingsarmatuur is eveneens technologisch heel haalbaar. Temperatuur, luchtvochtigheid, aanwezigheid, lawaai, CO₂, … Allemaal gegevens die door de sensoren opgepikt en verzameld worden. Op basis daarvan is het bijvoorbeeld mogelijk om te analyseren wat de bezettingsgraad in een kantoor is. En met die gegevens kan het kantoor dan weer efficiënter gebruikt worden, de kuisploeg beter aangestuurd worden, de verwarming en airco op een efficiëntere manier ingesteld worden… Behoort ook tot de mogelijkheden: op basis van de opgepikte data op zoek gaan naar een lege werkplek of vergaderruimte.

Led is de basis

De overgang van klassieke lichtbronnen naar ledverlichting zette de deur open voor het concept ‘intelligente verlichting’. Led heeft een hele reeks voordelen: een lange levensduur, eenvoudige regeling en een verder stijgende efficiëntie. Bovenal is er het gemak waarmee led aan een bestaand netwerk gekoppeld kan worden dat ervoor zorgt dat het de ideale bouwsteen voor intelligente verlichting is. De lichtkarakteristieken (aan en uit, kleurtemperatuur, lichtsterkte) aanpassen gaat vlot en de koppeling met andere netwerken is eenvoudig. Dankzij de ledrevolutie wint ook het concept van slimme gebouwen en bij uitbreiding slimme steden snel aan populariteit.