WKK op kleine schaal in de lift

Met een totaal vermogen van ongeveer 2700 megawatt draait de warmtekrachtkoppelingsector (WKK) op volle toeren. De door WKK opgewekte elektriciteit dekt ongeveer 18 procent van het totale verbruik in België. Maar WKK hoeft niet alleen van toepassing te zijn op grote industriële installaties. Een opvallende trend is dat ook kleinere installaties, bij een kleinere warmtevraag, goede en energie-efficiënte resultaten opleveren. Zogenaamde micro-WKK’s, een WKK met vermogen van 1-50 kW, worden steeds vaker geplaatst.

Ook sectorfederatie COGEN merkt dat WKK in volle evolutie zit. “Eerst was WKK vooral gericht op de industriële sector. De laatste tien jaar kwam de glastuinbouw erbij. De jongste jaren duiken er echter steeds meer kleine vermogens op: in plaats van installaties van verschillende megawatten zien we vaker WKK-centrales met een vermogen van 200 à 500 kW, bijvoorbeeld in de zorgsector. En het einde is nog niet in zicht, want ook vermogens van 5-50 kW worden steeds vaker geïnstalleerd, wat samengaan met een uitbreiding van toepassingsgebieden voor WKK”, zegt communicatiemedewerker Jörg Baeten. Bovendien is er een trend naar het flexibel inzetten van WKK, door de combinatie met thermische buffers. Dit maakt van WKK een uitgelezen aanvulling op hernieuwbare energie. Een netwerk van steeds kleinere installaties kan het net immers ondersteunen op lokaal niveau, met een grotere energiebeschikbaarheid als resultaat.

WKK van E.ON bij Promat.

Een andere evolutie is dat het vermogen vaker wordt opgesplitst. Jörg Baeten: “Vroeger zou men er bijvoorbeeld voor kiezen om één centrale met een vermogen van 40 kW in te zetten. Nu zijn dat er vaker twee van 20 kW elk. Daarmee vang je seizoenschommelingen op: in de zomer kan het bijvoorbeeld volstaan om slechts één van de twee motoren te laten draaien.”

Ook voor kmo’s
Een WKK-installatie met kleiner vermogen betekent ook dat WKK ook voor kmo’s steeds interessanter wordt. Al wil dat niet zeggen dat elk klein bedrijfje baat heeft bij WKK: zonder een bepaalde, bij voorkeur constante warmtevraag valt er onvoldoende voordeel uit een WKK te halen. “Alleen voor bedrijven die een bovengemiddeld energetisch vermogen nodig hebben is WKK nuttig, zoals een traiteur of een bakker”, aldus Baeten.

Ook specialist E. Van Wingen NV gelooft sterk in het potentieel van micro-WKK’s, zeker voor kmo’s. Het bedrijf dat zelf zowel in de industrie als in de ziekenhuiswereld reeds behoorlijk aanwezig is met grotere warmtekrachtekoppelingen, heeft vanuit zijn meer dan 25 jaar ervaring als fabrikant van WKK’s een standaard plug-in product  voor kleinere energiebehoeften op de markt gebracht, onder de naam Mini-WKK. General Manager Jean-Pierre Van Wingen: “Voor een gelijkaardig budget als dat voor een bedrijfswagen kan een kmo vandaag fors besparen op de energierekening. Een Mini-WKK zorgt voor de productie van stroom en warmte bij een totaal rendement van dikwijls meer dan 90%.”

WKK hoeft niet alleen van toepassing te zijn op grote industriële installaties. (beeld: Van Wingen)

Het aantal kmo’s dat gebruikmaakt van WKK kan nog sterk de hoogte in, meent Van Wingen. Voor bedrijven die de installatiekost niet meteen on-balance willen dragen, is het mogelijk om de micro-WKK te leasen of te werken met een ESCO-formule, waarbij de gebruiker betaalt in functie van de bespaarde energie. Het is dan een derde partij die in de installatie investeert en instaat voor de opvolging en het onderhoud ervan.

Zorgsector
Micro-WKK’s zijn al veelvuldig terug te vinden in bijvoorbeeld de kleinere industrie of de Woonzorgcentra. Toch is er ook in deze sectoren nog werk aan de winkel, zegt Jean-Pierre Van Wingen. “Op een paar uitzonderingen na zouden alle zorg-instellingen over minstens één WKK moeten beschikken. Het typische verbruiksprofiel leent zich daar uitstekend toe. Toch is een duurzaam energiebeleid in de zorgsector nog niet overal ingeburgerd, en voor zo’n typisch zachte sector is dat toch verbazingwekkend.”

Men kan er natuurlijk ook voor kiezen WKK’s op wijkniiveau in te zetten. Hier bieden de micro-WKK’s een interessante oplossing. “Woonprojecten of wijken bieden mogelijkheden. Daar zal de WKK zijn taak vervullen binnen het intelligente, lokale en autonome stroom- en warmtenet, dat de bewoners van de goedkoopste en meest duurzame warmte en stroom zal voorzien”, besluit Jean-Pierre Van Wingen.

Voor particulieren zijn er inmiddels ook al residentiële micro-WKK-oplossingen beschikbaar. Er zijn brandstofcel-WKK’s waarvan het thermische en elektrische rendement mooi aansluiten bij het residentieel verbruik.