De voorbije maanden zijn de energieprijzen dramatisch gestegen. Al hoopt ieders portemonnee op het tegengestelde, het zit er dik in dat de stijging zich in 2022 nog verder zal zetten. Op lange termijn hebben we maar één optie: ons verbruik drastisch naar beneden halen. Dat kunnen we door te besparen op één van de grootste slokoppen van ons energiebudget: de verwarming van ons sanitair water. Een warmtepompboiler benut tot 75% de energie van de lucht en een zonneboiler tot 60% de energie van de zon. Zo kan je je sanitair water een flink stuk goedkoper verwarmen.  Als je nu een oude elektrische boiler hebt, loopt de besparing op tot meer dan 1.000 euro per jaar.

De energieprijzen swingen de pan uit. Gezinnen betalen vandaag op jaarbasis gemiddeld bijna 2.200 euro meer voor gas en elektriciteit dan een jaar geleden. En het ziet er niet naar uit dat de prijzen snel zullen dalen. Experts verwachten veeleer dat de prijzen nog jarenlang hoog zullen blijven.

Op de lange termijn is er maar één oplossing: ons energieverbruik verlagen. Maar hoe? Een groot deel van onze energiefactuur gaat naar verwarming: in oudere woningen gemiddeld 60% naar woningverwarming, en gemiddeld 15% naar de verwarming van het water dat we gebruiken in de badkamer – voor de douche, het bad en de lavabo – en in de keuken, om af te wassen of te koken. In nieuwbouwwoning zijn de percentages respectievelijk ongeveer 50% en 30%.   

Sanitair warm water produceren gebeurt in ons land klassiek met een doorstroomsysteem of een boiler, al dan niet gekoppeld aan de verwarmingsketel. Beschikbare energiebronnen daarvoor zijn elektriciteit, aardgas of stookolie. Volgens de laatste REG-enquête verwarmde in 2019 zo’n 15% van de Vlamingen het water voor de badkamer met een afzonderlijke boiler op elektriciteit, en 7% met een afzonderlijke boiler op aardgas. Voor in de keuken produceerde 21% van de respondenten het warm water met een boiler op elektriciteit, en 6% met een afzonderlijke boiler op aardgas. In Wallonië verwarmt 28,2% zijn sanitair water met een boiler op elektriciteit.

Een defecte of verkalkte – en daardoor energieverslindende – boiler vervangen door een nieuwe klassieke boiler op elektriciteit of aardgas is allesbehalve verstandig. Een warmtepompboiler of een zonneboiler vormt door zijn uitstekend rendement een veel slimmere keuze, zeker ten opzichte van een klassieke elektrische boiler.

Een warmtepompboiler heeft een ingebouwde weerstand – die in werking treedt in geval van nood, bijvoorbeeld wanneer vier personen kort na elkaar een bad nemen – en een buffervat van gemiddeld 200 tot 260 liter met daarin een groot volume water op lage temperatuur (ongeveer 45 °C). De energiebron die wordt benut om het water op te warmen is de warmte die uit de lucht wordt gehaald. Dat maakt een warmtepompboiler ook vriendelijk voor het milieu, want hij stoot de helft minder CO2 uit dan een boiler die is gekoppeld aan een gas- of stookolieketel. 

Een warmtepompboiler kan de volledige productie van warm sanitair water op zich nemen. En toch verbruikt hij 3 keer minder stroom dan een klassieke boiler met een elektrische weerstand. Als de warmtepompboiler wordt aangesloten op PV-panelen, kan de besparing nog groter zijn, want dan kan de boiler werken op elektriciteit die je zelf hebt geproduceerd.

De nieuwste generatie smart grid ready warmtepompboilers die aan zonnepanelen worden gekoppeld, kunnen bovendien fungeren als thermische batterij. Door de warmtepompboiler extra te laten werken op de uren dat de zonnepanelen het meest elektriciteit produceren en het goedkoopst zijn, is het mogelijk om de zelfopgewekte energie te bufferen in de vorm van warmte, en de opgeslagen warmte te gebruiken op een ander moment. Zo kan je piekverbruik vermijden en ontsnappen aan eventuele extra kosten.

Aangezien een warmtepompboiler tot 75% minder energie verbruikt dan een klassieke elektrische boiler, kan je met warmtepompboiler je sanitair warm water tot maar liefst drie keer goedkoper verwarmen. Zo kan je, afhankelijk van de gezinsgrootte en je verbruikspatroon, elk jaar 1.234,06 euro elektriciteit besparen.

Een klassieke elektrische boiler met een capaciteit van 200 liter verbruikt gemiddeld 3.577 kWh/jaar, wat neerkomt op een jaarlijkse energiefactuur van 1.699,08 euro (gerekend aan een energieprijs van 0,475 euro). Een warmtepompboiler van 200 liter verbruikt slechts 894,25 kWh/jaar. Dat komt overeen met een jaarlijkse energiekost van slechts 424,77 euro.¹

Een zonneboiler bestaat uit een opslagvat waarin zich een spiraalvormige warmtewisselaar bevindt die verbonden is met thermische zonnecollectoren op het dak. De zonnecollectoren nemen de warmte van de zon op en geven die daarna af aan een opslagvat waarin het sanitair water via de warmtewisselaar wordt opgewarmd.

Voor momenten waarop de zon niet of onvoldoende schijnt, zit er in de boiler ook een spiraalbuis die gekoppeld is aan je verwarmingsinstallatie. Zo ben je altijd zeker van voldoende sanitair warm water.

Dankzij het gebruik van de gratis energie van de zon kan een zonneboiler je energiefactuur voor warm water laten dalen met 40 tot 60%.

Rekening houdend met de huidige energieprijzen bespaart een gemiddeld gezin van 4 personen dat nu zijn sanitair water met stookolie verwarmt jaarlijks 206 euro wanneer het overschakelt op een warmtepompboiler. Eigenaars van een aardgasketel besparen 382 euro per jaar en voor gezinnen met een elektrische boiler loopt de besparing op tot maar liefst 1.210 euro per jaar. Zo blijkt uit de rekentool van www.InfoZonneBoiler.be, het infoplatform van de Belgische zonneboilerassociatie Belsolar.²

De aankoopprijs van een warmtepompboiler van 200 liter is ongeveer 2.120 euro, de installatie ervan kost ongeveer 800 euro.  Voor een complete zonneboilerinstallatie is een goede richtprijs 6.000 euro, exclusief btw.  

Als we alleen de meerprijs van aankoop en installatie in rekening brengen ten opzichte van de aankoop- en installatieprijs van een klassieke elektrische boiler (ongeveer 1.425 euro, aankoop en installatie samen, excl. btw) zijn een warmtepomp- en zonneboiler dankzij de fors lagere verbruikskosten snel terugverdiend. ³

In tegenstelling tot klassieke boilers op gas, stookolie of elektriciteit komen warmtepomp- en zonneboilerboilers daar bovenop in de drie gewesten in aanmerking voor een premie.

Voor een warmtepompboiler bedraagt die in Vlaanderen 300 euro en in het Waals Gewest minstens 500 euro, afhankelijk van het inkomen. In het Brussels hoofdstedelijk gewest varieert de premie tussen 1.400 en 1.600 euro per wooneenheid, op basis van de inkomsten van de aanvrager en de ligging van de woning.

Wie in Vlaanderen zijn huidige boiler door een zonneboilerinstallatie vervangt, heeft recht op een premie van 550 euro/m² zonnecollector, met een maximum van 2.750 euro of 40% van het factuurbedrag. In Wallonië bedraagt de premie minstens 750 euro, afhankelijk van het inkomen. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest varieert de premie voor de installatie van een zonneboiler tussen 2.500 tot 3.500 euro, afhankelijk van de inkomenscategorie en de ligging van de woning, max. 50% van de factuur.

Daarbovenop geeft Fluvius voor sturing elektrische warmte (voor smart grid ready warmtepompboilers dus) een premie van 400 euro. 

Fabrikanten van warmtepompboilers geven de raad ook regelmatig eens te kijken naar hun site. Als gevolg van beurscondities en cashback-acties die ze regelmatig voeren, kan het totaal aan premies en voordelen oplopen tot 900 euro, zodat de overschakeling op een warmtepompboiler nog voordeliger is.

Zoek je nog meer niet-merkgebonden informatie over warmtepompen? Surf dan naar www.InfoWarmtePomp.be, het informatieplatform van ATTB (de Belgische sectorassociatie voor thermische technieken) en FRIXIS, de beroepsvereniging van koeltechnische bedrijven – afdeling WPAC (fabrikanten en leveranciers van warmtepompen). Voor extra informatie over zonneboilers kunnen geïnteresseerden terecht op www.InfoZonneBoiler.be, het informatieplatform van de Belgische zonneboilerassociatie Belsolar.