Is verslimmen wel zo verstandig?

Met klimaatneutraliteit als doel komen slimme woningen op de voorgrond van het toneel. Maar leidt verslimmen daadwerkelijk tot besparingen? Tijdens het slotevent ‘Slimme woning, een verstandige keuze?’ van het project ‘De Slimme Woning’ maakten EnergieID, Efika Engineering en Bond Beter Leefmilieu de balans op. “Je kan beter een zuinig toestel kopen”, stelt Kathleen Markey van Efika Engineering.

‘Slimme woning, een verstandige keuze?’ is de afsluiter van het project ‘De Slimme Woning’ van EnergieID, Efika Engineering en Bond Beter Leefmilieu met steun van de provincie Vlaams-Brabant. Tijdens het evenement werd een antwoord gegeven op de vraag wat een slimme woning nu eigenlijk inhoudt. Een belangrijk gegeven, want in de toekomst is verslimmen een noodzaak.

‘We besparen 8 tot 27% wanneer iedereen in de geschikte woning woont.’

“Tegen 2040 moeten alle woningen in Vlaanderen klimaatneutraal zijn”, stelde Jurgen Naets van Bond Beter Leefmilieu tijdens het evenement ‘Slimme woning, een verstandige keuze?’. “We worden afhankelijk van zonne- en windenergie. Als we onze woonst aanpassen, kunnen we die bronnen efficiënter gebruiken en blijft ons distributienet stabiel.” Kortom, de slimme woning speelt een onontbeerlijke rol in het hernieuwbare energiesysteem van de toekomst, mede door de toenemende elektrificatie.

Vroeger volgde de productie de vraag. Nu zijn de rollen omgekeerd. Dat kan volgens Naets op twee manieren. “Enerzijds bestaat er de mogelijkheid om een balancerende invloed uit te oefenen door vraag en aanbod te sturen en energie op te slaan. Anderzijds wenden we elektriciteit makkelijker aan door in te spelen op energie-efficiëntie.” Door een laag verbruik belasten slimme woningen het elektriciteitsnet namelijk minder en verhoogt het aandeel hernieuwbare energie.

Ruimte is alles

Dat verslimmen begint al tijdens de bouwfase. Verstandig bouwen is robuust bouwen. Alle technieken moeten op elkaar afgestemd zijn. Zo blijft ook het onderhoud beperkt. Uit de verbruiksdata van EnergieID van zo’n 4.000 Vlaamse woningen blijkt dat ruimtegebruik de grootste rol speelt in verbruik. “Of je nu met drie of vijf mensen samenwoont in hetzelfde huis, het verbruik varieert nauwelijks. Een volume van 200 tot 250 m² nuttigt 30% minder energie per jaar dan gebouwen met een grotere oppervlakte. Zo draagt de grootte tot de helft bij aan het totaalverbruik. Uit een onderzoek van University College London blijkt dan ook we 8 tot 27% besparen wanneer iedereen in de geschikte woning woont”, zegt Jan Pecinovsky van EnergieID.

‘Buitenzonwering, zonwerend glas en een goed bouwontwerp een antwoord op oververhitting’

Zonnecomfort

Aangezien slim wonen hand in hand gaat met comfort en gezondheid, moet de woning voldoende licht, ventilatie en ruimte bieden. Daarbij is zonnecomfort cruciaal. “Uit onze enquête klaagt 50% van de 500 respondenten over oververhitting. Buitenzonwering, zonwerend glas en een goed bouwontwerp bieden daar een antwoord op”, vertelt Kathleen Markey van Efika Engineering. “Niet iedereen kan een beroep doen op die oplossingen, waardoor veel mensen de toevlucht zoeken in een airco. Dat is zonde. Beter kies je voor een reversibele warmtepomp die het hele jaar verwarmt en verkoelt. In combinatie met een PV-systeem gebeurt dat zelfs CO₂-neutraal.”

Energiemonitoring

Pecinovsky benadrukt de noodzaak van een degelijke energiemonitoring: “Monitors kosten tussen de 0 en de 350 euro, maar deze detecteren wel verspilling. Ze leveren een besparing op van 8%”, aldus Pecinovsky.

Een duurdere mogelijkheid is een slimme thermostaat, waarvan de sturing een reductie tot wel 25% oplevert. “Het is een quick win voor mensen die het niet zien zitten om te isoleren. Die slimme technologieën moet je eigenlijk zien als een correctie op je niet-energiebewust gedrag”, zegt Jurgen Naets. Voor een slimme bewoner kan het zelfs leiden tot een meerverbruik. En dat geldt ook voor andere slimme apparaten. “Ze zijn bedoeld om de energievraag af te stemmen op de beschikbare hoeveelheid, maar in werkelijkheid ontbreekt die flexibiliteit nog. Je kan beter een zuinig toestel aanschaffen”, besluit Kathleen Markey.