Instroom: waar het schoentje knelt … 

Laten we nog maar een aan de alarmbel trekken, want we maken ons behoorlijk wat zorgen. Overal is men aan het toeteren over de energietransitie en dat we moeten verduurzamen. En als installatiesector zijn we het daar helemaal mee eens, de klimaatdoelstellingen behalen is het doel en de energietransitie is daar een van de middelen voor. Maar wie gaat dat nu eigenlijk doen? Het gaat niet goed met de installatiesector als het op mensen aankomt. We hebben er te weinig. In de branches elektriciteit, verwarming en sanitair alleen al geraken er jaarlijks meer dan duizend vacatures niet ingevuld. Maar niet enkel de aantallen vormen een probleem. De complexiteit van nieuwe duurzame technieken vraagt ook andere vaardigheden. 

We mogen niet zeggen dat er niets gedaan wordt: commissies en onderwijsexperten die allemaal mooie rapporten maken en acties voorstellen, daar is geen gebrek aan. Zo was er in het onderwijs het STEM-actieplan 2012-2020, om STEM-opleidingen, waarbij STEM staat voor Science, Technology, Engineering en Mathematics, aantrekkelijker te maken. De resultaten waren echter bedroevend. Acht jaar lang stonden we erbij en keken we ernaar. Nu loopt de STEM-agenda 2030, die met enkele andere acties hetzelfde doel heeft als het STEM-actieplan. We zullen maar hopen dat het nu wél wat opbrengt. 

We hebben echter geen dure onderzoeken nodig om te zien dat de infrastructuur in technische scholen ondermaats is. Praktijklabo’s zijn niet aangepast aan de technologische evolutie. We zien ook leerkrachten die vakken moeten geven waar ze geen expertise in hebben en gedemotiveerd geraken. Gespecialiseerde ervaren technische leerkrachten vinden, is voor veel directies een quasi onmogelijke taak. 

Hoe kunnen we dan verwachten dat kinderen en ouders gemotiveerd worden om voor een technische richting te kiezen? Maak de technische richtingen aantrekkelijk door state-of-the-art materiaal in de scholen en waardeer het beroep van leerkracht op. En investeringen kosten geld, absoluut waar, maar zonder zal de maatschappelijke impact later zal niet te overzien zijn.

Pas dan zullen ouders misschien (weer) overwegen hun kinderen naar het technisch onderwijs te sturen. Argumenten om dat te doen, zijn er vandaag evenwel nog steeds: werkzekerheid en een meer dan behoorlijk salaris is gegarandeerd, de digitale sneltrein is aan het razen en technologische geletterdheid is de beste opleiding om hier mee om te kunnen en een technische richting stimuleert creativiteit, innovatie, analytische vaardigheden en de wil om in team te werken. De bril met vooroordelen rond een technisch beroep die nog veel ouders hebben moet af. Ze moeten durven samen met hun kinderen voor een STEM-richting te kiezen.

Maar ook de bedrijven, waaronder installatiefirma’s, fabrikanten, importeurs en groothandels, hebben een rol te spelen in het oplossen van het tekort aan arbeidskrachten. We erkennen dat ze al veel doen, maar er moet gewoon nog meer gedaan worden. Uiteindelijk gaat het ook over hun toekomst. We vragen die bedrijven om samenwerkingen aan te gaan met technische scholen in de buurt: geef materiaal, wordt gastleraar … Kortom, samenwerking tussen het bedrijfsleven en onderwijs is broodnodig en helpt.

Tenslotte nog een oproep aan onze collega-sectororganisaties om samen te werken. Als Techlink nemen we al heel wat initiatieven, zoals het scholenproject Install Skills, de campagne Install Tomorrow en een studentenprogramma op onze beurs Install Day. We zien dat onze collega-sectororganisaties ook mooie dingen doen en we waarderen het dat iedereen initiatief neemt. Maar het probleem van de knelpuntberoepen is nu zo ernstig dat het de bedrijven die we vertegenwoordigen in gevaar brengt. En dat mogen we niet laten gebeuren. Daarom een warme oproep om de handen in elkaar te slaan en er samen iets aan te doen.

Samengevat, iedereen weet wel dat er een probleem is met de instroom in ons technisch onderwijs en er zijn gelukkig tal van initiatieven om het tij te keren, maar er moet echt dringend meer gebeuren. Véél meer. En niet morgen, maar nu. Het is geen vijf voor, maar vijf na twaalf!   

De Pen – Wilfried De Greef – education & skills manager bij Techlink