Koeling wint aan belang: ‘Nieuwe ­gebouwen zijn ontworpen voor de winter’

In 2019 waren het er zelfs drie. Dat betekent dat er ook op een heel andere manier naar binnenklimaat gekeken wordt. Oververhitting is in steeds meer woningen een groot probleem. Op een panelgesprek van architectura.be gaven experts uit verschillende sectoren hun visie op het probleem.

Tekst Filip Van der Elst  |  Beeld Pxhere

“Koeling is even belangrijk als verwarming, maar jammer genoeg wordt ­actieve koeling door de wetgever in het verdomhoekje geduwd”, steekt Lieven Verstaen (Daikin) van wal. “Uiteraard is een performante gebouwschil, met zo weinig mogelijk warmtelasten, essentieel. Tegelijk moeten we onder ogen durven zien dat de passieve maatregelen niet altijd volstaan voor een comfortabel binnenklimaat. Zelfs al haal je een perfecte EPB-score, kan je toch met oververhitting worden geconfronteerd.”

‘Koeling is een fenomeen dat veel moeilijk onder controle te houden is dan verwarming.’

Digitale meter

Bovendien is koeling al lang geen energieverslindende technologie meer dankzij het gebruik van invertertechnologie en nieuwe efficiënte koelmiddelen, stelt Verstaen: “Bovendien kan het energieverbruik in koeling perfect worden gedekt door groene elektriciteit via PV-panelen; deze genereren vooral in de zomer energie, net wanneer er nood is aan koeling.” De digitale meter zal trouwens de residentiële gebruiker stimuleren om zijn opgewekte elektriciteit ogenblikkelijk zelf te verbruiken, en dan is de koppeling met airco een ideale oplossing. Geert Bellens (METIZ) is het daarmee eens: “Vele nieuwe gebouwen, met sterke isolatie en hoge luchtdichtheidseisen, zijn ontworpen voor de winterperiode: dan houden ze de warmte binnen. Maar in de zomer zijn die gebouwen net heel moeilijk koel te houden. Zeker in scholen zien we die problematiek vaak terugkeren. Er bestaan nochtans heel wat slimme, intelligente en passieve oplossingen voor koeling, die niet eens zo duur hoeven te zijn. “Het zal ook niet anders kunnen, want mensen accepteren dit niet meer: niemand vindt het normaal om in een kantoor te werken waar de temperatuur boven de 26 °C gaat.”

Vergeten in ontwerpen

“Het voorkomen van oververhitting wordt vaak vergeten in de ontwerpen. Het is ook moeilijk voor architecten om in deze materie zeer diepgaande kennis op te bouwen en up-to-date te blijven. De EPB-software schiet op dat vlak ook tekort”, erkent Steven Schreurs (Marge Architecten). Thomas Bockelandt (boydens engineering): “Als je een goed en performant geïntegreerd gebouwontwerp wil neerzetten, dan moet je vooraf de samenwerking van gebouw en technieken zo goed mogelijk kunnen simuleren. EPB-berekeningen zijn in dit proces geen meerwaarde, je moet echt wel een stap verder gaan.”

Dirk Slagmulder (Duco): “Er hoeft niet gekozen worden tussen koelen of verwarmen, het is vooral van belang om intelligent te koelen of te verwarmen. Op vlak van koeling betekent dat: de zon op voorhand buiten houden via zonwering, en ’s nachts intensief ventileren. Zo verkrijg je op energetische manier een optimaal binnenklimaat.”

‘Ook in de tertiaire sector is er nog een grote markt voor klassieke aircosystemen.’

“Bij het ontwerpen van woningen wordt zelden rekening gehouden met oriëntatie. Dat is nochtans een eerste belangrijke stap om oververhitting te vermijden”, zegt Marc Achten (Vasco). “Eenmaal de warmte in het huis is, is het moeilijker deze opnieuw buiten krijgen. Koeling is een fenomeen dat veel moeilijk onder controle te houden is dan verwarming.”

Toekomst voor de klassieke airco

Is de klassieke airco een uitstervend ras? Lieven Verstaen (Daikin) meent van niet: “Zeker in de residentiële sector zien we de vraag naar klassieke split-multisplitsystemen toenemen. Ook in de tertiaire sector is er nog een grote markt voor klassieke aircosystemen. Niet elke organisatie kan de hoge initiële kost van de alternatieven dragen. Bovendien veranderen heel wat gebouwen regelmatig van functie en invulling. Dan is er nood aan flexibele systemen, terwijl systemen zoals betonkernactivering of koelplafonds ingebed zijn in de structuur van het gebouw.”