Sint-Angelusinstituut, Sint-Lambrechts-Woluwe | Zuivere lucht in nieuw schoolgebouw

Atelier M Architects + Planners kreeg de uitdagende opdracht om in samenwerking met Ingenieursbureau BOTEC voor de technieken een passief schoolgebouw te ontwerpen volgens het concept van Educare; het project voorziet naast een basisschool ook een kinderdagverblijf in het gebouw om de overgang van peuter naar kleuter zo vlot mogelijk te laten lopen. 

Architecturaal werd een compact gebouw ontworpen voor 250 lagere-schoolkinderen, 120 kleuters en 42 peuters. De logische invulling werd gecreëerd door een grote repetitiviteit van de klaslokalen en een rechtlijnige structuur van grote schachten over de verschillende bouwlagen heen. Deze architectuur zorgde vanzelf voor een overzichtelijke opbouw van beperkte technische netten vanuit de technische lokalen op het dak of in de kelder doorheen het beschermd volume.

Alhoewel passiefbouw in eerste instantie een kwestie is van isolatiewaarden en luchtdichtheid kon ook de door BOTEC ontworpen HVAC-installatie een belangrijke bijdrage leveren in het beperken van het warmteverlies. Zo werd er gekozen om de beide luchtgroepen in een technische lokaal op het dak binnen het beschermd volume te plaatsen, waarbij de hoofdkanalen vanuit de schachten perfect aansluiten op dat technisch lokaal zodat er geen transport van lucht in buitenomgeving gebeurt.
Doordat de compacte stookplaats zich op het dak bevindt en de doucheruimten zich bij de kleedkamers in de kelder bevinden, was het logisch om de beperkte hoeveelheid sanitairwarmwater lokaal te produceren door middel van een elektrische boiler die in zijn geheel het sanitairwarmwater veel zuiniger produceert in vergelijking met een circulatieleiding sanitairwarmwater die constant op temperatuur moet blijven.

Naast de E40

Het Sint-Angelusinstituut ligt letterlijk naast de E40 waar dagelijks een grote hoeveelheid fijnstof wordt gecreëerd door het passerende verkeer. Recente studies wijzen uit dat luchtkwaliteit in de scholen slecht is en de maximumgrenzen overschrijdt.

Het ontwerpteam van BOTEC nam de volgende maatregelen om de kinderen maximaal zuivere lucht te geven: er werd de evidente keuze gemaakt om het gebouw te ventileren met een ventilatiesysteem D. Naast de voordelen op akoestisch vlak omdat in een ventilatiesysteem C met raamroosters niet al het omgevingsgeluid wordt tegengehouden gaf deze keuze ook de mogelijkheid om een dubbele filtering te doen op de aanzuigzijde van de luchtgroepen. De filters die geplaatst zullen worden voldoen aan de hoogste filtereisen met betrekking tot fijnstofdeeltjes in de lucht. Bijkomend is het belangrijk dat het CO₂-gehalte in de klasklokalen te allen tijde beperkt blijft aangezien de bezetting van de klassen door de flexibele opstelling van tussenmuren sterk kan wijzigen. Dit werd opgelost door elk klaslokaal uit te rusten met een vraaggestuurde ventilatie gekoppeld met een CO₂-meter. Dit ontwerp van BOTEC heeft twee voordelen: indien het CO₂-peil stijgt in de klaslokalen zal een kleppensysteem (VAV-box) in het ventilatienet meer lucht naar dit klaslokaal sturen zodat het CO₂-niveau terug daalt. Indien de bezetting in een klaslokaal laag is, zal ook het CO₂-niveau laag liggen en zal de CO₂-meter een signaal sturen naar het kleppensysteem dat er minder lucht naar het klaslokaal gestuurd moet worden, waardoor de luchtgroep tegen een lagere snelheid kan draaien en er minder energie verbruikt wordt. Ook de grotere ruimten zoals refter, polyvalente ruimten, sporthal worden uitgerust met een kleppensysteem. Hierdoor draaien de luchtgroepen in functie van de bezetting. We kunnen stellen dat de lucht de schoolkinderen doorheen het gebouw volgt. Aangezien het aandeel elektrisch verbruik door ventilatie meestal groot is, zal deze vraagsturing bijgevolg voor een grote besparing van het elektriciteitsverbruik zorgen. Dit volledige systeem wordt gemonitord door een gebouwbeheersysteem zodat beheer op afstand mogelijk is.

Evenveel licht voor alle schoolkinderen op ieder moment van de dag

Door zijn eenvoud qua structuur en indeling blijft het aantal verschillende LED-verlichtingstoestellen in het gebouw beperkt. Die uniformiteit zorgt voor groter aantallen van dezelfde verlichtingstoestellen waardoor de prijs gedrukt kon worden en er budget vrij kwam voor het energievriendelijke concept van de daglichtcompensatie. In dit concept zullen verlichtingstoestellen aan de raamzijde automatisch uit gaan indien er voldoende licht binnen valt, dit terwijl deze langs de gangzijde blijven branden.