In elke woning past een warmtepomp

Bij nieuwbouw is een warmtepomp al geruime tijd de evidente keuze. Maar ook bij verbouwingen is het verstandig om de traditionele verwarmingsketel in te ruilen voor een moderne, klimaatvriendelijke oplossing. Wie kiest voor een warmtepomp, opteert voor een toekomstbestendig en duurzaam systeem dat een minimaal energieverbruik combineert met optimaal comfort. En, in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is deze keuze ook binnen handbereik voor eigenaren van bestaande woningen, zelfs voor oudere woningen met radiatoren.

Europa streeft ernaar om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. Dit betekent dat we tegen die tijd geen broeikasgassen meer mogen uitstoten. Wie nu al investeert in een warmtepomp, investeert groen en ‘future proof’. Warmtepompen maken ons onafhankelijk van energiecrises, stoten minder broeikasgassen uit dan klassieke verwarmingsketels en dragen zo bij aan een klimaatneutrale wereld. Bovendien voldoen warmtepompen beter aan de epb-vereisten (energieprestaties van gebouwen) en zullen ze moeiteloos voldoen aan de toekomstige energie-eisen van de overheid.

Voor sommigen kunnen deze groene en toekomstbestendige drijfveren al doorslaggevend zijn. Maar er zijn ook financiële voordelen verbonden aan het kiezen voor een warmtepomp. Zo verhoogt een warmtepomp de verkoop- of verhuurbaarheid en de waarde van je woning. En wanneer je een warmtepomp combineert met zonnepanelen, hoef je niet alle stroom van het net te halen, maar kun je de stroom die je produceert maximaal benutten. Daarnaast komen warmtepompen in aanmerking voor verschillende premies en zijn er voordelige rentetarieven voor groene leningen, met name wanneer je een warmtepomp in een renovatiecontext installeert.

Veel mensen denken ten onrechte dat warmtepompen enkel geschikt zijn voor nieuwbouwwoningen. Dat is echter niet het geval. Ook voor bestaande woningen bestaat er een geschikte warmtepomp voor elke toepassing (enkel ruimteverwarming of -koeling, enkel voor waterverwarming of beide) en binnen verschillende budgetklassen.

De meest populaire en betaalbare warmtepompen in renovatiecontexten zijn: warmtepompboilers, lucht/lucht-, hybride, lucht/water- en bodem/water-warmtepompen.

Een warmtepompboiler is geschikt voor vrijwel elke woning, ongeacht de isolatiegraad. Met een toestelprijs tussen de €2.000 en €3.250, is het een van de meest betaalbare oplossingen op basis van hernieuwbare energie die je in huis kunt halen, maar het dient enkel voor de opwarming van sanitair water (voor bad, douche of keuken).

Ook de lucht/lucht-warmtepomp is een toegankelijke en rendabele oplossing in een bestaande woning. Tot voor de energiecrisis werd dit type warmtepomp voornamelijk verkocht als airco’s. Maar ze kunnen hun werking ook omkeren en als verwarming functioneren. Ze worden daarom soms omschreven als ‘omkeerbare lucht/lucht-warmtepompen’ of ‘aircoheaters’. Je kan met lucht/lucht-warmtepompen je hele woning energiezuinig verwarmen en koelen, maar het is ook een ideale verwarmingsoplossing voor ruimtes die je niet continu wil verwarmen of koelen, zoals slaapkamers en studeerkamers. Reken voor een monosplit (1 buitenunit en 1 binnenunit) op een toestelprijs vanaf ongeveer €975. Bij een multisplit (meerdere ruimtes te verwarmen en koelen) beginnen de prijzen vanaf €2.500.

Is je huis goed geïsoleerd? Kies dan futureproof voor een lucht/water- (vanaf  € 4.500 euro voor een toestel met klein vermogen en €12.500 voor een toestel met groter vermogen) of een bodem/water-warmtepomp (vanaf € 6.500 voor een toestel met klein vermogen en vanaf €13.500 voor een toestel met groter vermogen). Als je kiest voor een duo-model of als je voldoende plaats ter beschikking hebt om je warmtepomp te koppelen aan een aparte boiler geschikt voor een warmtepomp (hou hierbij wel rekening met het feit dat dit de nodige ruimte vereist: diameter ongeveer 60 cm en 1,25 tot 1,8 m hoogte), dan kun je naast het verwarmen van je woning ook sanitair warm water aanmaken. En – een extra comforttroef die je met klassieke verwarmingssystemen niet hebt – in de zomer kan de warmtepomp worden gebruikt om je huis te koelen, ofwel via ventiloconvectoren, ofwel via stralingskoeling als je vloerverwarming hebt.

Bij de renovatie van bestaande woningen die niet voldoende geïsoleerd zijn voor verwarming met een standaard lucht/water-warmtepomp, of voor wie in fases renoveert, is een hybride (add-on) installatie een slimme keuze. Deze bestaat uit een warmtepomp als aanvulling op een andere warmteopwekker, zoals een stookolie- of gasketel. Zo’n aanvulling is relatief eenvoudig te installeren. De installatie wordt berekend op basis van de isolatietoestand van het gebouw. Als de woning in een later stadium goed geïsoleerd is, kan de tweede warmteopwekker wellicht worden verwijderd (maar vraag dit zeker na aan je vakman). Dit systeem is dus een goede optie wanneer je in fases renoveert of wanneer je pas in een later stadium grondig wil isoleren om uiteindelijk je cv-ketel volledig af te koppelen. Een warmtepomp die je plaatst als aanvulling op een bestaande cv-ketel, kost in aankoop voor het toestel, afhankelijk van het vermogen, vanaf €5.300 wanneer je voor een solo-oplossing kiest en vanaf €7.300 wanneer je je hybride toestel ook voor de verwarming van je sanitair water wil inzetten.

Warmtepompen werken het efficiëntst bij huizen die zeer goed zijn geïsoleerd en halen het hoogste rendement met een warmteafgiftesysteem op lage temperatuur (van maximaal 45 tot 55 °C; op 35 °C werken ze het meest efficiënt), zoals vloerverwarming.

Maar dat wil niet zeggen dat warmtepompen enkel geschikt zouden zijn voor nieuwbouwwoningen met vloerverwarming. Ook heel wat oudere woningen met radiatoren zijn klaar voor een warmtepomp.

Zo tonen de Vlaamse energieprestatiecertificaten (epc’s) die de voorbije twee jaar werden ingediend aan dat 35% van de bestaande eengezinswoningen klaar is voor een full-electric warmtepomp en dat 33% zonder grote aanpassingswerken een hybride warmtepomp kan installeren. Van de appartementen is 76% helemaal warmtepompklaar en kan 17% een hybride warmtepomp installeren. Het overige deel van de appartementsgebouwen heeft eerst bijkomende isolatie nodig.

Bovendien hoef je niet per se voor vloerverwarming te kiezen. Soms kunnen de bestaande radiatoren volstaan om op een lage temperatuur een woning aangenaam warm te krijgen, bijvoorbeeld doordat na isolatie van de woning de warmtevraag gedaald is, of doordat de oorspronkelijke radiatoren overgedimensioneerd zijn. Is dat niet het geval, dan kun je enkele radiatoren bijplaatsen, of je kunt de bestaande radiatoren vervangen door grotere radiatoren of ventiloconvectoren. Als je je radiatoren wil behouden, dan kun je ook kiezen voor een warmtepomp op hoge temperatuur die tot meer dan 65 °C halen, maar die zijn een stuk duurder in verbruik.

Om te weten te komen of jouw woning warmtepompklaar is, heeft het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap VEKA onlangs een nieuwe online tool geïntroduceerd: www.warmtepompklaar.be. Na het invullen van enkele gegevens zoals onder andere de oppervlakte, de isolatie van dak, muren, vensters en vloeren, en de huidige manier van verwarmen, krijgt je woning een score:

Is je woning klaar om met een warmtepomp verwarmd te worden? Dan geeft de tool aan welk type warmtepomp het best past, hoeveel ongeveer je dat zal kosten, en welke plaats en welke werken er nodig zijn. Is de woning nog niet klaar? Dan kom je te weten welke stappen je nog moet ondernemen.

Laat je in elk geval zeker adviseren door een vakman. Omdat er meerdere aspecten zijn bij een warmtepompcheck die aandacht behoeven. Hoeveel ampère komt er aan de teller binnen? Waar kunnen de binnen- en buitenunit worden opgesteld? Welke warmtebehoefte heb je? Is het afgiftesysteem compatibel? En doe het tijdig. De installatie van een warmtepomp vergt meer aandacht dan die van een ketel en gebeurt niet in een handomdraai. Alleen vakmensen kunnen een warmtepomp vakkundig installeren, zodat jij het hele jaar door kunt genieten van optimaal warmtecomfort. Bovendien moet je warmtepomp geïnstalleerd zijn door een erkend installateur om achteraf in aanmerking te komen voor premies.

Op www.InfoWarmtePomp.be, een gezamenlijk initiatief van tal van Belgische producenten en verdelers van warmtepompen (leden van ATTB, de Associatie voor de Thermische Technieken in België, en van FRIXIS, de Belgische koninklijke vereniging voor koude en luchtbehandeling), vind je alle up-to-date informatie, advies en prijzen.

Prijzen excl. btw, toebehoren en plaatsing + evt. afgiftesysteem maar ook excl. premies.