Milieu-impact van technische installaties: een nieuwe evolutie voor TOTEM

Uit analyses is gebleken dat het vanuit milieuoogpunt beter is om de isolatie te verbeteren dan om de technische installaties te vervangen. Dezelfde analyses tonen evenwel ook aan dat een zorgvuldig gekozen warmtepomp in combinatie met balansventilatie de milieu-impact van een nieuw of gerenoveerd gebouw kan verminderen.

De TOTEM-tool (www.totem-building.be) kan voortaan gebruikt worden om de milieu-impact van een gebouw te beoordelen rekening houdend met de technische installaties. Daarom hebben we met Buildwise een correct geïsoleerd nieuwe niet-vrijstaande eengezinswoning van 175,6 m² onderworpen aan twee scenario’s. Voor het eerste scenario, waarin het gebouw voorzien wordt van een gasketel en een mechanisch ventilatiesysteem type C zonder warmteterugwinning, is de milieu-impact van de materialen van de technische installatie g75 keer hoger dan dat van propaan – er wordt momenteel gewerkt aan regelgeving om bepaalde soorten koudemiddelen te verbieden. De impact van schadelijke gassen kan natuurlijk ook worden beperkt door te kiezen voor een installatie met een beperkte hoeveelheid gas of door lekken tot een minimum te beperken.

Moet je prioriteit geven aan de vervanging van de installaties of aan het aanbrengen van isolatie om de milieu-impact van een niet-geïsoleerd gebouw te verminderen? TOTEM biedt het antwoord.

We passen twee renovatiescenario’s toe op ons voorbeeld: de vervanging van de technische installatie in plaats van het aanbrengen van isolatie (scenario 3) en de volledige renovatie van het gebouw (scenario 4).

In scenario 3 worden een warmtepomp en balansventilatie uitgevoerd. Hoewel de milieu-impact van het energieverbruik groter is dan wanneer men gekozen had voor de isolatie van het gebouw, is ze kleiner dan wanneer de oorspronkelijke gasketel en mechanische ventilatie in een niet-geïsoleerd gebouw werden behouden. De technische installaties moeten echter overgedimensioneerd zijn (hogere energievraag) in vergelijking met gelijkaardige installaties in een identiek, maar geïsoleerd gebouw. Daar komt nog bij dat de installatie van een warmtepomp aanpassingen aan de bestaande installatie vereist. Het lagetemperatuurregime van warmtepompen vereist onder meer grotere radiatoroppervlakken. Die zorgen echter voor een directe toename van de milieu-impact van de installaties. 

Scenario 4 omvat de isolatie van de buitenmuren en het installeren van een warmtepomp en balansventilatie. Hoewel de milieu-impact van de materialen groter is dan bij scenario 3, is de totale impact kleiner. Het aanbrengen van isolatie is dus de te verkiezen strategie om de milieu-impact van een gebouw te verminderen.

Dit is de kortere versie van het Buildwise-artikel 2023/04.06, beschikbaar via www.buildwise.be.